Telesio, Bernardino: Bernardini|| Telesii|| Consentini,|| Varii De Natvralibvs|| Rebvs Libelli|| Ab Antonio Persio Editi.|| : Quorum alij nunquàm antea excusi, alij meliores|| facti prodeunt.|| Svnt Avtem Hi|| [linke Spalte:] De Cometis, &|| Lacteo Circulo.|| De his, quæ in Aere [...]. Venetiis : Valgrisius, 1590
Inhalt
Vorderdeckel
Titelblatt
Antonius Persius Candido Lectori.
Index Opusculorum Prima Pars, in qua praecipua Meteorologica continentur.
Antonius Persius Ioanni Iacobo Tonialo Viro Praestantissimo. S. P. D.
Index Capitum Libri De Cometis Et Lacteo Circulo.
1r Bernardini Telesii Consentini. De Cometis, & Lacteo circulo.
1r Quae Cometis evenire apparent, & quibus ii inter sese differunt conditionibus. Cap. Primum.
1v Cometem solis lucem esse à vaporibus relucentem Cap. Secundum.
2r Si cometes, qualis positus est, sit, quae Cometis evenire visa, sunt, evenire posse comnia. Cap. Tertium.
4r Lactei circuli conditiones, & quid ipse sit. Cap. Quartum.
5r Cometas ex exhalationibus accensis fieri Aristoteli videtur. Cap. Quintum.
6r Cometas ex exhalationibus accensis fieri prorsus non posse. Cap. Sextum.
9v Quae cometis attribuit Aristoteles loca, & non recte ea attributa esse. Cap. Septimum.
11v Signum quod Cometas reflexione fieri non posse Aristoteli indicat in firmum esse. Cap. Octavum.
12v Lacteus circulus exhalationibus accensis Aristoteli fieri videtur, & ex iis fieri non posse. Cap Nonum.
14r Bernardini Telesii Consentini. De Iis, Quae In Aere Fiunt, & de Terraemotibus.
14r Qui vapores praecipuè in grandines, pluvias, & nives aguntur, quive in ventos diffunduntur; & modus quo in ... Cap. Primum.
14v Qui praecipuè vapores in nives, plunias, grandinesq[ue] aguntur, qui per aerem fluunt, ventiq[ue] apparent. Cap. Secundum.
15r Quomodo vapores in aquas, & grandines, & nives Aguntur. Cap. Tertium.
15v Cur vapores in obliquum moventur, & quandiu. Cap. Quartum.
16r Cur vapores eo motu moveantur, quo moveri videntur. Cap. Quintum.
16v Qui calor quali è re, qua elabatur in tenuitate. Cap. Septimum.
17v Quibus in anni temporibus, quibusque in Terris pluviae, nivesque, & grandines fiunt, ventique spirant, ... Cap. Septimum.
18r Aquas, Nivesque è crassis omninò vaporibus, & Grandines è crassissimis constitui iure visas fuisse. Cap. Octavum.
19r Qui per aerem fluunt vaporaes, tenuiores visos fuisse. Cap. Nonum.
19v Quomodo Tonitrua, Fulguraq(ue) fiunt; & cur fulgura deorsum ferantur, variusq[ue], eorum fit color, & uis. Cap. Decimum.
20r A quibus, & quomodo Terraemotus fiant. Cap. Undecimum.
20v Evaporibus humidis, pluviae grandinèsque, venti verò siccis Aristoteli fiunt; & humidi quidem ex aquis, sicci verò ... Cap. Duodecimum.
21v Perperam Vapores, qui è Terra educuntur, siccos Aristoteli visos fuisse; & ad aquarum constitutionem frigus allatum. Cap. XIII.
22r Non rectè ventorum materiam è terra modò; & neutram exhalationem seorsum ab altera educi posse Aristoteli visam fuisse. Cap. XIIII.
23r Quae exhalationem, è qua venti fiunt, seorsum ab altera; & è Terra omninò non madefacta educi non posse Aristoteli persuasere. Cap. XV.
23v Nec post pluvias ventos fieri, quòd Terra madefacta exhalationem emitat, nec Austrum, Boreàmque plurimum spirare, ... Cap. XVI.
24v Ettesias non subpolaris nivis liquefactione, ut Aristoteli placet, sed è mari oriri. Cap. XVII.
25r Non recte obliqui vaporum motus causam ab Aristotele traditam fuisse. Cap. XVIII.
25v Index Capitum Libri De His Quae In Aere Fiunt, & de Terraemotibus.
Bernardini Telesii Consentini. Liber De Iride. Ad Illustrissimum, & Reverendissimum Aloysium Cornelium Episcopum Paphiensem, ...
2r Illustrissimo Ac Reverendissimo Aloysio Cornelio Episcopo Paphiensi, & Patauino designato. Antonius Persius. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini. Iris.
3r Quae Iridi evenire videntur Aristoteli, & propterea ea evenire, quòd Iris reflexio sit. Cap. I.
3v Quae, ut Iridem reflexione fieri declaret, sumit Aristoteles. Cap. II.
3v Quomodo iris Aristoteli fiat, & aspectus nube ad solem reflexionem, omnino esse iridem. Cap. III.
4r Quae Iridis colorum differentiam explicaturus, supponit Aristoteles. Cap. IIII.
4v Cur tres tantum colores in Iride apparere, eoq[ue], ii quo spectantur, ordine, Aristoteli videntur. Cap. V.
4v Flavus color in Iride, non, ut reliqui ex reflexione, sed ex punicei, viridisq[ue] iuxta se collocatione, apparere Aristoteli videtur. Cap. VI.
5r Quam ob causam exteriores, Iridis colores languidiores Aristoteli appareant, & contrario ordine positi. Cap. VII.
5v Iridem à reflexa fieri luce, recte Aristoteli visum, at non recte, nobis, eam inter solemq[ue] mediis, & in nube tantum in aquam ... Cap. VIII.
6v Perperam Aristoteles Iridis colores ternario numero terminari, & flavum non reflexione, sed punicei, ... Cap. IX.
7v Non recte causam explicatam Aristoteli fuisse, cur simplicis Iridis colores, quo spectantur ordine locati sint, ... Cap. X.
8v Incusandus itidem videri potest Aristoteles, causam cur spatium, quod inter utramque iridem est, album appareat, ... Cap. XI.
10r Cur circularem fieri Iridem necessarium Aristoteli videtur, & quomodo talis fiat, & semicirculi quidem quantitate Orientate, ... Cap. XII.
11r Non recte circularis Iridis figurae, nec cur semicirculus oriente, occidenteque sole, minor verò semicirculo sole sublato ... Cap. XIII.
12v Variae Peripateticorum sententiae, cur semicircularis Iris minoris circuli, minor verò semicirculo circuli maioris sectio videtur. Cap. XIIII.
13r Peripateticorum nullus recte causam explicat, cur ubi semicirculo minor apparet Iris, maioris curculi portio videatur. Cap. XV.
14v Lucem ad nubes delatam relucere ab iis, & non albam, puramque, sed ab earum materiae nigredine faedatam, variisq[ue], ... Cap. XVI.
15v Quid sit Iris, & quali in nube, & à quali fiat luce. Cap. XVII.
16r A luce, quam diximus, Iridem fieri, utriusque eius at duplici s magis colorum ordo, & vigor declarat. Cap. XVIII.
17r Aqua solis parte simplex fit Iris, & cur quo spectatur colorum ordine. Cap. XIX.
17v Cur qua à Luna fit Iris, plena ea, & magis oriente tantum, veloccidente, & languidioribus coloribus, ... Cap. XX.
18r Cur circularis sit Iridis figura, & cur nulla aut agrè semicirculo maior sit, & cur sole iuxta horizontem existente, ... Cap. XXI.
Index Capitum Libri De Iride.
Bernardini Telesii Consentini. Liber De Mari.
2r Antonius Persius Francisco Patricio Platonicae Philosophiae In Ferrariensi Gymnasio Professori Celeberrimo. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini. De Mari.
3r Mare non propria natura salsum esse, sed dulcibus eius partibus a Sole in vapores actis, & calidae, ... Cap. I.
4v Mare aquae elementum Aristoteli positum esse. Cap. II.
6v Mare nec tenuium, dulciumq[ue], partium abscessu, nec calidae siccaeq[ue] exhalationis ... Cap. III.
7v Mare sui natura salsum esse, & è terra dulcium aquarum ritu, & è propriis oriri fontibus. Cap. IIII.
8r Mare aquae elementum videri non posse, nec Aristoteli videri debuisse, nec rectè causam ei explicatam esse, ... Cap. V.
8v Quibus motibus, & quam ob causam moueri mare Aristoteli videtur. Cap. VI.
9r Non rectè Maris motuum causas ab Aristotele redditas esse. Cap. VII.
10v Mare è terra assiduè, à Sole, at non ex omni tamen sed è pro funda illa educi, & cur craßum ... Cap. VIII.
11v Cur aquae marinae dulcibus copiosiores, & cur tot illabentibus in ipsum fluviis, maius non fiat mare. Cap. IX.
12r Motum Mari necessarium fuiße, & à quibus intumescit moveturq[ue]. Cap. X.
14r Aristoteles solis vertigini, alii vero diurno lunae motui maris aestum, fluxumq[ue], & refluxum attribuunt. Cap. XI.
14v Perperam aestus, fluxusq[ue], & refluxus, reliquorum verò maris motuum, nullam omnino Aristoteli, ... Cap. XII.
15v Cur maris aestus, fluxusq[ue], & refluxus alibi magnus minimus alabi, & eodem in mari non iisdem semper, ... Cap. XIII.
17v Index Capitum Libri De Mari.
Bernardini Telesii Consentini, Quod Animal Universum ab unica Animae substantia gubernatur Adversus Galenum Liber Unicus.
Perillustri, Atque Omni Doctrinae Genere Excultissimo viro, 10. Vincentio Pinello, Antonius Persius. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini, Quod Animal Universum ab unica Animae substantia gubernatur, Liber Unicus.
3r A quot, qualibusque principiis, & quibus invisceribus collocatis, & quomodo, & quae singulis operantibus homo gubernari, ... Cap. Primum.
4v Principium, quod Cordi, & quod iecinori inest, ab eo, quod cerebro inexistit, diversum esse, ... Cap. II.
4v Principium cerebro inexistens ab eo, quod cordi inest, diversium omnino distinctumque esse, ... Cap. III.
5v Nec nervis, nec arteriis à proprÿs principiis substantiae portionem immitti, sed facultatem tantum praeberi. Cap. IIII.
6r Rationalis, Irrascibilisq[ue], & appetitoriae substantiam, non spiritum in ventriculis contentum, ... Cap. V.
6v Nec cerebri temperiem, nec substantiam aliam in cerebro inhabitantem, Cuius vel cerebrum, vel spiritus organum sit, ... Cap. VI.
8r Rationem, quae spiritum in ventriculis contentum, animae substantiam non esse, declarauit Galeno inanem eße. Cap. VII.
9r Sentiendi, seseq[ue] Commouendi facultatem partibus nerui Galeno afferunt, non substantiae portione, ... Cap. VIII.
9v Rationes, quae spiritum nervis non inesse persuasere Galeno, inanes esse. Cap. IX.
11r Quae spiritum nervis inesse Galeno declarare poterant. Cap. X.
13r Perperam Galenus operationes, quas nulla animal operari videtur electione non animae, sed naturae assignandas decernit. Cap. XI.
15v Operationum, quae nullo à voluntatis Imperio pendent, multas animae assignari posse & assignandas omnino esse. Cap. XII.
16v Operationum, quae naturales videntur Galeno, multas animae assignandas eße, quod alio assidue, atque alio, ... Cap. XIII.
17v Praeterea & quod organorum fiunt ministerio. Cap. XIIII.
18r Ventriculi appetentiam omnem attrattionem, alterationem, & expulsionem non naturalibus facultatibus, sed animae assignandas eße. Cap. XV.
19r Vesicam non à naturali facultate, sed ab anima gubernari Galeno existimandum fuisse, & à spiritus omnino universitate gubernari. Cap. XVI.
19v Praeterea & pudendum. Cap. XVII.
21r Ipsum itidem cor, atque arterias, & has, earumq[ue], & cordis fibras, ligamentaq[ue] à cerebro dedudci Galeno visas fuisse. Cap. XVIII.
23v Quae amplius ab anima in cerebro cor gubernari Galeno declarare poterant. Cap. XIX.
24v Vel discrimina, quae inter respirationem, pulsationemq[ue] esse Galeno videntur, pulsationem ab anima fieri declarare. Cap. XX.
25v Pulsus, qui in ea animae perturbatione, quae è metu, & iracundia composita est, fieri Galeno videtur, animam pulsare manifestat. Cap. XXI.
26r Itidem & pulsus, qui in tristitia, laetitiaq[ue] fiunt. Cap. XXII.
26v Itidem & pulsus, qui variis in morbis, variisque fiunt in animalis dispositionibus. Cap. XXIII.
30r Corde vulnerato statim animal interiit, non quod cor ipsum vitae sit fons, sed quod qui eius tunicae fibrisq[ue], ... Cap. XXIIII.
30v Animalis operationes omnes una ab anima aedi, & animal universum una ab ea gubernari, in iis, quae anima ... Cap. XXV.
31v Quae in iracundia, Verecundiaq[ue] homini eueniunt, animal uno à spiritu gubernari declarant, & vericundiam eandem iracundiae esse. Cap. XXVI.
32v Praeterea & quae in timore. Cap. XXVII.
33r Itidem & quae in moeroribus. Cap. XXVIII.
34r Animae itidem defectum, deliquiorumq[ue] causam innotescere non poße, si à pluribus naturalibus facultatibus, ... Cap. XXIX.
35r Deliquia singula, singulorumq[ue] maedelae corpus universum ab unica anima gubernari, declarant. Cap. XXX.
37r Idem & mors, quae dolorem, & quae animae consequitur perturbationes. Cap. XXXI.
38r Corporis partium, actionumq[ue] consensus animal universum ab unica animae substantia gubernari declarat. Cap. XXXII.
38v Sentiendi, ratiocinandi, movendiq[ue], tùm & irascendi, pulsandique praeterea, & nutriendi, generandique ... Cap. XXXIII.
39v Num quae irascitur, & quae animal nutrit, generatque intelligenti, moventique eadem, an illarum ab hac diversa, ... Cap. XXXIIII.
40v Conditionibus, quibus, quae irascitur, vindictamq[ue], & honorem appetit, donatam esse oportet substantiam, ... Cap. XXXV.
41v Nullis itidem iecinoris naturam, quibus, quae animal nutrit, generatque, & cibos, venereaque appetit, donan da est, ... Cap. XXXVI.
43r Pugna, quae quibusdam operationibus propositis, in anima fieri videtur, non e diversis eam substantiis compositam, ... Cap. XXXVII.
44v Immutationes, quae iracundia efferuescente in corde, & quae iecinore oblaeso, in universo fiunt animali, haud quaquam illius naturam ... Cap. XXXVIII.
45v Index Capitum Libri Quod Animal Universum ab unica Anime substantia gubernatur.
Bernardini Telesii Consentini, De Usu Respirationis Liber.
2r Illustrissimo Ioanni Michaelio Patricio Veneto, Equiti Praeclarissimo, Ac D. Marci Procuratori meritissimo Antonius Persius. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini, De Usu Respirationis.
3r Aeris, qui inspiratur, portionem ad cerebri efferri ventriculos, ac in iis spiritus universitatem immisceri. Cap. I.
4r Caloris, Frigorisq[ue] Ingenium, & aeris inspirationem, caloris coercendi, introq[ue] agendis gratia animalibus tributam esse. Cap. II.
5r Refrigerandi, imminuendiq[ue] caloris gratia respirationem animalibus tributam esse Arist. videtur. Cap. III.
5r Frigidi aeris inspirationem retinendi, augendiq[ue] caloris gratia animalibus traditam eße Aristoteli existiman dum omnino fuisse. Cap. IIII.
6r Refrigerandi caloris gratia respirationem animalibus traditam, & animalium calori frigus commistum, & duplicem illius, ... Cap. V.
6v Frigidi aeris inspirationem non refrigerandi, imminuendiq[ue], sed retinendi augendiq[ue] caloris gratia animalibus ... Cap. VI.
7v Respirationem non imminuendi, sed intro agendi, atque retinendi caloris gratia animalibus tributam eße, eius differentiae declarant. Cap. VII.
8v Index Capitum Libri De Usu Respirationis.
Bernardini Telesii Consentini, De Coloribus Liber.
2r Clarissimo Viro Benedicto Georgio Patricio Veneto Antonius Persius. S. P. D.
3v Bernardini Telesii Consentini. De Coloribus.
3v Calorem sui natura album, materiam vero nigram, itaque colores reliques utriusque caloris, scilicet album, ... Cap. Primum.
4v Frigoris speciem, & terrae omnino colorem prorsus nobis ignotum esse, at solis eum candori penitus contrarium, ... Cap. II.
5r Quae entia alba, & quae per se insuper uisilia, lucidaque, & quae nigra, & quae mediis colorata coloribus, ... Cap. III.
5v Caloris albedinem qua dictum est ratione à materia obscurari, ad nigrumque agi. Cap. IIII.
7r Albedinem omnino omnem caloris, nihil à materia obtecti spetiem esse. Cap. V.
8v Nigredinem, quae in entibus à calore constitutis spectatur materiae nigredinem, colores reliquos, caloris materiae tenebris ... Caput. VI.
10v Qui colores caloris minus à materiae opacitate faedati, & qui magis facies, qui omnino albo proximiores, & qui remotiores sunt, ... Cap. VII.
12v Aer aqua, & terra alba, ignis vero, & sol flavum niger color reliquis elementis ab igne combustis: colores reliqui ex horum ... Cap. VIII.
12v Nec flavus color simplex, nec sol, atque ignis flavi, nec terra alba Aristoteli videri debuit. Cap. IX.
13r Nigrum colorem humidi copia fieri Aristoteli interdum visum fuisse. Cap. X.
14r Colorem nigrum humidi copia fieri, album vero eius defectu perperam Aristoteli visum fuiße. Cap. XI.
15v Index Capitum Libri De Coloribus.
Bernardini Telesii Consentini, De Saporibus Opusculum.
Antonius Persius Eminentissimo Philosopho Federico Pendasio. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini De Saporibus Opusculum.
3r Quae in lingua sentiuntur, & quid sit sapor. Cap. I.
5r Acerbum, austerumq[ue], & aidum saporem caloris actionem esse languidioris, quidem quàm noster est, at copiosioris, ... Cap. II.
6r Aqueum saporem caloris nostro persimilis, dulcem, salsum, amarum, acremq[ue) nostro robustioris, copiosiorique vel ... Cap. III.
7r Caloris quorum qui expositi sunt sapores, actiones sunt ut dictum est, à seipsis, & à nostro differre, & sise consequi. Cap. IIII.
9v Cur dulcis sapor valde per se oblectat, & amplius, diutiusq[ue] aliis commistus, & cur noui, variiq[ue]. Caput. V.
10r Quomodo anima sapores Aristoteli sentiat, & in quibus is illum explicans incusari potest. Cap. VI.
10v Saporum materia aquae humiditas, efficiens causa terrae siccitas Aristoteli videtur, illorumque extremi dulcis, ... Cap. VII.
11r Rerum omnium opificis, dei potentiam aemulutus, & rerum naturae, sibiq[ue] ipsi contrarius, ex aqua, terraq[ue], ... Cap. VIII.
13v Dulcem, amarumq[ue] saporum extremos non esse, minimèque ex iis reliquos componi. Cap. IX.
Index Capitum Libri De Saporibus.
Bernardini Telesii Consentini, De Somno Libellus.
2r Antonius Persius Prae Clarissimo Medico Hieronymo Mercuriali. S. P. D.
3r Bernardini Telesii Consentini De Somno Libellus.
3r A quibus somni causae habendae sunt. Cap. I.
3v Quae dormientibus eveniunt. Cap. II.
3v Quae somnos faciunt, & qui somniculosi, quiue in somnes sunt. Cap. III.
4r Spiritus natura ingeniumque, & passiones, operationesque. Cap. IIII.
6r Quae spiritum intro, & ad cerebri agunt ventriculos. Cap. V.
6v Ab iis, quae somnum faciunt, spiritum ad cerebri ventriculos agi omnibus, & somniculosis spiritum talem eße, qualis est, ... Cap. VI.
8r Externas corporis partes propterea in somno stupides fieri, immobilesque, quòd spiritus ex iis sese in cerebri ventriculos receperit, ... Cap. VII.
9r Pulsuum, externarumque partium, quae in somno fit, immutationem, & concoctiones melius in somno, quàm in vigilia propterea ... Cap. VIII.
10r Insomnia itidem, & quae somniculosis, In somnibusque insunt, somnum, quomodo dictum est, fieri declarant. Cap. IX.
11r Quomodo Aristoteli, Galenoque, & huius temporis philosophis somnus fiat, & cur. Cap. X.
11v Nec eo modo, quo Aristoteli placet, nec eius gratia somnum fieri. Cap. XI.
12v Somnum nec facultatis à cerebro emanantis, nec caloris influentis, ut Galeno, nostrique temporis philosophis placet, ... Cap. XII.
Index Capitum Libelli De Somno.
Errata
Rückdeckel